Dante, İlahi Komedya adlı eserinde Cehennem’i anlatırken 8. çukuru hilecilere, bu çukurun 4. hendeğini ise kahinlere ayırmıştır. Geleceği doğru olarak görebildiğini iddia eden bu kişilere verilen ceza, sonsuza dek başları dönük bir şekilde geriye bakarak, önlerini hiç görmeden yürümektir.
İki hafta içerisinde Rahmetli Barış Manço’nun kaybedeni olmayan “Adam Olacak Çocuk” programında olduğu gibi herkesin kazandığı iki seçim birden gerçekleştirdik. Her ne kadar seçimlerin siyasi kısmı bol kazananlı tamamlanmış olsa da, bir de tahminlerin gerçekleştiği seçim anketleri vardı ki, maalesef yurtdışı merkezli bahis şirketleri bile ülkemizdeki araştırma şirketlerinin büyük bir kısmından daha başarılı bahis oranları ile seçim sonuçlarını tahmin etmeyi başardı.
İstatistik, verileri toplayıp analiz etmek, yorumlamak ve sunmak için kullanılan yöntemlerden oluşan bir bilimdir. İstatistik biliminden tıptan mühendisliğe, ekonomiden psikolojiye kadar tüm disiplinler yararlanır ve sınırlı miktarda veriyi analiz ederek bütüne yönelik öngörülerde bulunurlar.
Hâl böyleyken, seçim sonuçlarına ilişkin öngörülerde bulunmak için siyasi partilerin ya da basın kuruluşlarının önemli miktarlarda paralar akıttığı araştırma şirketlerinin seçimlerin sonuçlarına yönelik başarısızlıklarının sebepleri mutlaka araştırılmalıdır. Çünkü, istatistiksel açıdan baktığımızda, bir projeksiyonun başarısızlığının ardında ya kullanılan veriler, ya analizler ya da yorumlama aşamasına yaşanan sorunlar yatıyordur.
Seçim örneği üzerinde gidersek, eğer veriler eksik ya da hatalı toplanmışsa, farklı demografik özelliklerde seçmen davranışlarını yeterli şekilde temsil edemeyeceği için sonuçların hatalı olması muhtemeldir. Benzer bir şekilde, verilerin yapısına uygun istatistiksel yöntemler kullanılmaması ya da bulguların yanlış yorumlanması durumunda da benzer sıkıntılar yaşanabilir.
Bir de kasıtlı olarak sonuçların manipüle edilme ihtimali var ki, kamuoyunun hatalı yönlendirilmesine yönelik sosyal ağlarda gerçekleştirilen dezenformasyon kampanyaları ile seçim sonuçlarının arzu edilen yönde evrilmesine yönelik çabalarda bulunulabilir.
Kişisel görüşümü sorarsanız, sonuçları kamuoyu ile paylaşılan ve seçimler gibi toplumsal davranışları etkileme potansiyeline sahip olan araştırmaların yetkili kurumların izin ve denetimlerine bağlı olarak gerçekleştirilmelerine yönelik düzenlemelerin bir an önce gerçekleştirilmesi gerektiğini düşünüyorum.
Ayrıca, bulgularını kamuoyu ile paylaşan araştırma şirketleri, başarısızlık durumunda bu öngörülerinin neden başarılı olamadığını şeffaf olarak açıklamakla yükümlü olmalıdır. Dezenformasyon amaçlı paylaşımlara yönelik cezai yaptırımlar söz konusu olmadığı sürece kamuoyunun bu şirketlere yönelik olumsuz algısının ortadan kaldırılması mümkün olmayacaktır.
