Mevcut bir sistem; değişime yönelik ihtiyaç hissedildiğinde ve bu ihtiyacın sebepleri açık bir şekilde belirlendikten sonra alternatifler arasından en uygun olanı belirlenerek iyileştirilir, yenilenir ya da değiştirilir.
Peki eğitim sistemimiz bir iyileştirmeye, yenilemeye ya da değişime ihtiyacı olup olmadığına neye göre karar vereceğiz? Geçmişte değişim kararı alınırken hangi kriterler göz önüne alınıyordu?
İki güncel örnek üzerinden durumu inceleyelim:
3 Mayıs 2023 tarihli gazetelerde dönemin Milli Eğitim Bakanı tarafından 12. Sınıf öğrencilerinin YKS’ye rahatça hazırlanabilmeleri için devamsızlıktan muaf tutulacakları müjdesinin “Bakanlık her yıl sınavdan sonra bu müjdeyi veriyordu” sözleriyle duyurulduğu ifade ediliyor.
16 Ağustos 2023 tarihli gazetelerde yer alan haberlerde ise yeni Milli Eğitim Bakanı’nın devamsızlığa yönelik görüşlerini “Devamsızlıkla ilgili … önümüzdeki eğitim öğretim yılı sonunda çocuklarımız af ya da benzeri beklenti içinde olmasınlar. Devamsızlık ve sınıf tekrarı konusunda çok ciddiyiz.” sözleriyle ifade ettiği duyuruldu.
Bu örneğe baktığımızda esasen sorulması gereken sorular şunlar:
- Önceki yıllardaki bakanlar hangi kriterlere göre devamsızlığı affetti?
- Devamsızlık yapan öğrencilerin üniversite sınavlarındaki başarı durumu devam edenlerle karşılaştırıldığında nasıl bir tablo ortaya çıkıyor?
İkinci örnekle devam ediyorum. Sayın bakan sadece devamsızlık değil, Açık Lise’ye de geçişler konusunda da benzer bir şekilde tedbirler uygulayacaklarını ifade ederek “Açık liseye kaymalarla ilgili de bir dizi tedbiri önümüzdeki günlerde mevzuat değişiklikleriyle almış olacağız.” ifadesini kullanmıştı. Takip eden günlerde de mevzuat değişikliğine gidilerek devamsızlık ve Açık Lise’ye geçişler konusunda gerçekten de ciddi önlemler alındığına şahit olduk.
Bu bağlamda öğrencilerin okul tercihleri hususunda da bazı sorularım var:
- Açık Lise’ye geçen öğrencilerin üniversiteye giriş sınavlarındaki başarı düzeyleri ayrıldıkları okullarındaki akranlarının başarı düzeyleri ile karşılaştırılıyor mu?
- Özel ve kamu liselerinde öğrencilerin lise not ortalamaları ile üniversiteye giriş sınavlarındaki başarı düzeyleri arasındaki ilişkiler karşılaştırmalı olarak inceleniyor mu, ciddi bir farklılık varsa bu farklılıkların sebepleri inceleniyor mu?
- Benzer bir şekilde, kırsal ve kentsel alanlardaki kamu liselerindeki öğrencilerin lise not ortalamaları ile üniversiteye giriş sınavlarındaki başarı düzeyleri arasındaki ilişkiler karşılaştırmalı olarak inceleniyor mu?
- Dershanelere giden ve gitmeyen öğrenciler için benzer karşılaştırmalar yapılıyor mu?
Esasen bu sorulara verilen cevaplarla, öğrencilerin gittiği okulun tipi, o okullarda elde ettikleri mezuniyet ortalaması, dershaneye gitme durumları ve üniversiteye giriş sınavında elde ettikleri yüzdelik dereceler arasındaki ilişki detaylı olarak incelenirse çok ilginç sonuçların ortaya çıkacağına inanıyorum.
Hatta, şeytanın sor dediği bir soru daha var aklımda:
- Her yıl haberlerde rastladığımız “üniversite sınavından sıfır çeken” öğrencilerin lise mezuniyet ortalamaları hiç incelendi mi?
Bu sorular, temel düzeyde durum tespiti için önem arz etmenin yanı sıra, elde edeceğimiz cevaplar bize bir sonraki adımda soracağımız “NEDEN?” sorusu için ciddi anlamda yol gösterici olacaktır.
Haftaya kaldığımız yerden devam edelim…