Yapay Zeka Terimler Sözlüğü


Aciliyet Belirten Davranış (Emergent behavior)
Bir yapay zeka modelinin beklenmeyen davranışlar sergilemesi.
Algoritma (Algorithm)
Bir bilgisayar programının belirli bir şekilde veri öğrenmesini ve analiz etmesini sağlayan bir dizi talimat. Örnek olarak, desenleri tanıma ve bundan öğrenme.
Antropomorfizm (Anthropomorphism)
İnsanların, insan olmayan nesnelere insan benzeri özellikler atfetme eğilimi. Yapay zekada, bir sohbet botunun aslında olduğundan daha insan benzeri ve farkında olduğuna inanmak gibi.
Bağlantı (Alignment)
Bir yapay zekayı istenen sonuca daha iyi üretmesi için ayarlama. İçerik moderasyonundan insanlara olumlu etkileşimler sağlamaya kadar her şeyi ifade edebilir.
Bağlam Zinciri (Prompt chaining)
Yapay zekanın önceki etkileşimlerden gelen bilgileri gelecekteki yanıtlarını güçlendirmek için kullanabilme yeteneği.
Bağımsız Öğrenme (End-to-end learning E2E)
Bir modelin bir görevi baştan sona gerçekleştirmesi için talimatlandırıldığı derin öğrenme süreci.
Bilişsel Hesaplama (Cognitive computing)
Bilişsel öğrenme sonucu oluşan hesaplama.
ChatGPT
OpenAI tarafından geliştirilmiş, büyük dil modeli teknolojisini kullanan bir yapay zeka sohbet botu.
Çoklu Modlu Yapay Zeka (Multimodal AI)
Metin, görüntü, video ve konuşma dahil birden fazla türde girdiyi işleyebilen bir yapay zeka türü.
Dağıtım (Diffusion)
Mevcut bir veri parçası, bir fotoğraf gibi, alır ve rastgele gürültü ekler. Dağıtım modelleri, ağlarını, bu fotoğrafı yeniden mühendislik yapmak veya geri kazanmak için eğitir.
Data Ekleme (Data Augmentation)
Mevcut verileri yeniden düzenlemek veya bir yapay zekayı eğitmek için daha çeşitli veri seti eklemek.
Derin Öğrenme (Deep learning)
Yapay zekanın bir yöntemi ve makine öğreniminin bir alt dalı, çoklu parametreleri kullanarak resimlerde, seste ve metinde karmaşık desenleri tanır.
Doğal Dil İşleme (Natural Language Processing)
Makine öğrenimi ve derin öğrenme kullanarak bilgisayarların insan dilini anlamasını sağlayan bir yapay zeka dalı.
Etik Düşünceler (Ethical Considerations)
Yapay zekanın etik etkileri ve gizlilik, veri kullanımı, adillik, kötüye kullanım ve diğer güvenlik sorunları ile ilgili farkındalık.
Foom
Hızlı kalkış veya sert kalkış olarak da bilinir. Birisi bir yapay genel zeka oluşturursa, insanlığı kurtarmak için çok geç olabileceği konsepti.
Google Bard
ChatGPT’ye benzer şekilde çalışan ancak güncel web’den bilgi çeken bir Google yapay zeka sohbet botu.
Hallüsinasyon (Hallucination)
Yapay zekadan yanlış bir yanıt gelmesi durumunda içeriğin uygun olması hali. Örneğin, bir yapay zeka sohbet botuna “Leonardo da Vinci Mona Lisa’yı ne zaman çizdi?” diye sorduğunuzda, yanlış bir ifade ile “Leonardo da Vinci Mona Lisa’yı 1815’te çizdi” diyebilir.
Makine Öğrenimi (Machine Learning ML)
Bilgisayarların açık programlama olmadan öğrenmelerini ve daha iyi öngörücü sonuçlar üretmelerini sağlayan bir yapay zeka bileşeni.
Metinden Resim Üretimi (Text-to-image generation)
Metinsel açıklamalara dayalı olarak görüntüler oluşturma.
Microsoft Bing
ChatGPT’nin teknolojisini kullanarak yapay zeka destekli arama sonuçları verebilen Microsoft’un arama motoru.
Neural Ağ (Neural Network)
İnsan beyninin yapısına benzeyen ve verilerdeki desenleri tanımak için tasarlanmış bir hesaplama modeli.
Önyargı (Bias)
Büyük dil modelleri ile ilgili olarak, eğitim verilerinden kaynaklanan hatalar. Bu, belirli ırklara veya gruplara, önyargılara dayalı olarak belirli özelliklerin yanlış bir şekilde atfedilmesine yol açabilir.
Parametreler (Parameters)
Büyük dil modellemelerine yapı ve davranış kazandıran sayısal değerler.
Sıfır Atış Öğrenme (Zero-Shot Learning)
Bir modelin, gerekli eğitim verileri verilmeden bir görevi tamamlaması gerektiği bir test.
Siper Demiri (Guardrails)
Yapay zeka modellerine verilerin sorumlu bir şekilde ele alınmasını sağlamak ve modelin rahatsız edici içerik oluşturmasını önlemek için yerleştirilen politika ve kısıtlamalar.
Sohbet Botu (Chatbot)
İnsanlarla metin aracılığıyla insan dilini taklit ederek iletişim kuran bir program.
Stil Transferi (Style Transfer)
Bir görüntünün stilini başka bir görüntünün içeriğine uyarlamak.
Stokastik Papağan (Stochastic Parrot)
Büyük dil modellemelerinde dilin veya çevresindeki dünyanın arkasındaki anlamı anlamadığına dair bir benzetme. Makine öğreniminde “stokastik papağan”, ikna edici bir dil oluşturmada iyi olan ancak işlediği dilin anlamını gerçekte anlamayan büyük bir dil modelidir.
Tam Uyum (Overfitting)
Pek çok parametre(değişken)sahibi olan bir istatistiksel modele uyumlu olma hali.
Transformer Model (Transformer Model)
Verilerdeki, cümlelerde veya görüntülerin parçalarında ilişkileri izleyerek bağlamı öğrenen bir sinir ağı mimarisi ve derin öğrenme modeli.
Turing Testi (Turing test)
Ünlü matematikçi ve bilgisayar bilimci Alan Turing’in adını taşıyan, bir makinenin insan gibi davranma yeteneği testi.
Üretken Yapay Zeka (Generative AI)
Yapay zekayı kullanarak metin, video, bilgisayar kodu veya görüntüler oluşturan bir içerik üretme teknolojisi.
Üretken Karşıt Ağlar (Generative Adversarial Networks GANs)
Yeni veri üretmek için iki sinir ağından oluşan bir üretken yapay zeka modeli: bir üreteç ve bir ayırıcı.
Yapay Genel Zeka (Artificial General Intelligence AGI)
Bugünkü yapay zekadan daha gelişmiş bir versiyonu öneren bir kavram. Kendi yeteneklerini geliştirebilen ve insanlardan çok daha iyi görevleri yerine getirebilen bir yapay zeka türü.
Yapay Zeka Ahlakı (AI ethics)
AI’nin insanlara zarar vermesini önlemeyi amaçlayan ilkeler. Yapay zeka sistemlerinin nasıl veri toplaması veya önyargıyla nasıl başa çıkması gerektiğini belirlemek gibi yöntemlerle gerçekleştirilir.
Yapay Zeka Güvenliği (AI safety)
Yapay zekanın uzun vadeli etkileri ve insanlara karşı düşmanca bir süper zeka haline nasıl aniden ilerleyebileceği ile ilgilenen disiplinlerarası bir alan.
Zayıf Yapay Zeka veya Dar Yapay Zeka (Weak AI, aka narrow AI)
Belirli bir göreve odaklanmış ve yetenek setinin ötesinde öğrenemeyen yapay zeka. Günümüzün çoğu yapay zeka zayıf yapay zekadır.